Van absoluut naar constitutioneel
'Droit divin' is een Franse term die 'goddelijk recht' betekent. Het verwijst naar de opvatting dat koningen hun autoriteit rechtstreeks van God ontvangen. De koninklijke macht werd beschouwd als absoluut en onaantastbaar, aangezien deze rechtstreeks door God aan de heerser werd verleend. Het was een visie die als het ware de 'theologische' basis vormde voor de absolute monarchie, waarvan de essentie was dat de vorst de volledige macht in handen had en alleen aan God verantwoording hoefde af te leggen. Dus niet aan andere stervelingen, laat staan aan een parlement. Deze specifieke politieke constellatie was, behalve in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, gangbaar in Europa, vanaf de Renaissance tot aan het einde van de achttiende eeuw.
Door invloeden van de Verlichting en de Franse Revolutie kwam er geleidelijk een andere invulling van het koningschap op gang. De theologische onderbouwing maakte plaats voor de grondwet en monarchieën werden 'constitutioneel'. Dat had onder andere te maken met de opkomst van de burgerij en ontwikkelingen op het vlak van wetenschap en techniek. Een belangrijke historische markering in dat proces vormde de uit 1776 stammende Onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde Staten waarin uitdrukkelijk gesteld werd dat 'all men are created equal'. Met andere woorden: van het erfelijke koningschap had Amerika voorgoed afscheid genomen.
Van democratisch naar autocratisch
In Europa zijn er inmiddels nog slechts een handvol monarchieën. In de landen waar deze regeringsvorm nog wel voorkomt speelt de vorst of vorstin geen (politieke) rol van betekenis meer. In het land van Thomas Jefferson en George Washington is sinds een paar maanden echter van een volledig omgekeerde ontwikkeling sprake, daar is iemand aan de macht gekomen die zichzelf als een absoluut monarch beschouwt. Donald Trump doet wat hij wil en trekt zich van niemand iets aan, en dat hoeft ook niet met politieke opponenten zonder macht en een entourage die grotendeels uit jaknikkers en hielenlikkers bestaat. Veel zogeheten 'evangelicals' hebben op hem gestemd en bovendien heeft hij, in de aanloop naar de verkiezingen vorig jaar, op miraculeuze wijze een aanslag op zijn leven overleefd, met andere woorden: hij zit daar omdat God het wil.*1 En dat gelooft hij duidelijk zelf ook want vanaf de eerste dag van zijn ambtstermijn heeft hij zich op het 'droit divin' beroepen.
Vorige week heeft koning Donald J. Trump, zonder enige vorm van ruggespraak met de Senaat en het Huis van Afgevaardigden, zo'n beetje de hele wereld opgezadeld met hogere importheffingen. Met name Aziatische landen kregen ervan langs, alleen Rusland en Noord-Korea bleven gevrijwaard van deze agressieve maatregelen. Sindsdien zijn overal de aandelenkoersen in een duikvlucht beland en is ook de olieprijs niet meer wat hij was. Als dit zo doorgaat ligt er mogelijk een wereldwijde economische recessie in het verschiet, op den duur misschien zelfs een crisissituatie zoals die in de jaren dertig bestond (zie video).
Tot de grootste verliezers zullen vrijwel zeker ook de Amerikanen zelf gaan behoren, maar dat heeft een aanzienlijk deel van Trumps aanhang kennelijk nog steeds niet door, en dan doel ik met name op de 'evangelicals', dus op de fundamentalistische christenen die voornamelijk uit moralistische overwegingen op hem hebben gestemd. Terwijl de prijzen stijgen en pensioenen verdampen blijven zij in hem nog steeds de door God gezonden redder der christelijke waarden zien, volkomen blind voor het feit dat hij met zijn waanzinnige acties de wereldeconomie, en bijgevolg ook de levensstandaard van heel veel mensen, naar de filistijnen aan het helpen is. Ik ben dan ook zeer benieuwd naar hun reacties als ze beginnen te beseffen dat de door Trump veroorzaakte plagen ook hen zullen gaan treffen.*2
©Huub Drenth
*1 De evangelicals vormen samen ongeveer 25 procent van de Amerikaanse bevolking. Aan deze religieuze groeperingen - evangelicalisme is net zoals protestantisme een verzamelwoord - heb ik in mijn post van 5 november 2024 ook al aandacht besteed. Voor alle duidelijkheid: niet iedere evangelical heeft op Trump gestemd, wel het merendeel van hen. Zie voor meer details Wikipedia.
*2 Op woensdag 2 april kondigde Donald Trump zijn wereldwijde importheffingen af en op woensdag 9 april trok hij ze (voorlopig) weer in. Voor alle landen gold vanaf dat moment nog 'slechts' een tariff van 10 procent. Uitgezonderd China, de goederen uit dat land kregen uiteindelijk een heffing van 125 procent (!) opgelegd. Deze volstrekt onvoorspelbare president van de VS hoort duidelijk in een psychiatrische inrichting thuis, een andere conclusie lijkt me niet mogelijk.