The Great Silkie of Sule Skerry
An eartly nourris sits and sings,And aye she sings, Ba, lily wean! **Little ken I my bairnis father,Far less the land that he staps in.Then ane arose at her bed-fit,An a grumly guest I'm sure was he:'Here am I, thy bairnis father,Although that I be not comelie.'I am a man, upo the lan,An I am a silkie in the sea;And when I'm far and far frae lan,My dwelling is in Sule Skerrie.''It was na weel,' quo the maiden fair,'It was na weel, indeed,' quo she,'That the Great Silkie of Sule SkerrieSuld hae come and aught a bairn to me.'Now he has taen a purse of goud,And he has pat it upo her knee,Sayin, Gie to me my little young son,An tak thee up thy nourris-fee.An it sall come to pass on a simmer's day,When the sin shines het on evera stane,That I will tak my little young son,An teach him for to swim the faem.An thu sail marry a proud gunner,
An a proud gunner I'm sure he'll be,
An the very first schot that ere he schoots,
He'll schoot baith my young son and me.
Norn en Scots
Een vrouw met een baby klaagt dat ze de vader van haar kind niet kent en dat ze evenmin weet waar hij woont. Vervolgens staat er opeens een persoon aan het voeteneind van haar bed die haar vertelt dat hij de vader is. Het is een silkie, iemand die van gedaante kan veranderen; op land is hij een man en in zee neemt hij de vorm van een zeehond aan. Hij leeft op een verafgelegen eiland dat Sule Skerry heet. De silkie geeft haar een buidel met goud, neemt de baby van haar over en voorspelt op de valreep ook nog dat ze met een jager gaat trouwen die met zijn geweer zowel hem als hun kind zal doden.*1
Het lied werd, in deze vorm, gezongen op de Shetlandeilanden en is daar omstreeks 1850 opgetekend door een zekere captain F. W. L. Thomas. Op de Orkney-eilanden bestond ook een versie van het lied, zij het met een dubbel aantal strofen. Op beide eilandengroepen werd vele honderden jaren Norn, een taal die afstamt van het Oud-Noors van de Vikingen, gesproken maar in de negentiende eeuw komt hier definitief een einde aan. Vanaf dan wordt er op de eilanden enkel nog in een variant van het Engels, die als Scots bekend staat, met elkaar gecommuniceerd.
Scots en Gaelic
Het Shetland Scots is een dialect dat weliswaar verwant is aan het Scots zoals dat in het oosten en zuiden van Schotland wordt gesproken, maar dat daarnaast z'n woordenschat deels aan het Oud-Noors ontleent.*2 Hetgeen, weliswaar in iets minder mate, ook van toepassing is op het dialect van de Orkneyeilanden. In de, door captain Thomas opgetekende, Shetlandse versie van The Great Silkie of Sule Skerry zijn die invloeden her en der nog duidelijk herkenbaar.
Het Scots hoort bij de West-Germaanse talen en is dus niet verwant aan het Scottish Gaelic (Schots Keltisch) dat met name in het uiterste westen van Schotland nog veel sprekers kent. Aangezien het Shetland Scots een dialect is dat gesproken wordt door een relatief kleine groep verliest het tegenwoordig steeds meer terrein aan het Scots dat op het vasteland gangbaar is. Voor het Orkney Scots geldt dit nog sterker. Verreweg de meeste bewoners van beide eilandengroepen zijn afstammelingen van de Vikingen, maar uit hun taal zal dat binnen afzienbare tijd waarschijnlijk niet meer af te leiden zijn.
In de video wordt het lied over de silkie van Sule Skerry gezongen door de Engelse folkgroep The Unthanks, met als gast de Ierse zangeres Julie Fowlis die een bijdrage in het Gaelic levert. The Unthanks zijn afkomstig uit het uiterste noordoosten van Engeland, niet ver van de grens met Schotland, waarschijnlijk spreken zij van huis uit dus ook een soort Scots. Of iets wat er enigszins op lijkt, althans.*3 Ze hebben de door captain Thomas opgetekende tekst her en der wat 'aangepast' (ontdaan van oud-Noorse invloeden) waardoor de song ook voor een tegenwoordig publiek nog steeds toegankelijk is.*4
©Huub Drenth
Vrouwelijke silkie.
** Ba, lily wean = huil maar, lief kind.
*1 About Silkies (Wikipedia).
*2 History of the Shetland dialect.
*3 The Unthanks (Wikipedia).
*4 The lyrics as sung by The Unthanks.
