Katrien uit Vlaanderen
Tijdens de verplichte corona-quarantaine in België nam de Vlaamse zangeres Katrien Verfaillie, vanuit haar kot, het lied Kunnik nemi na joen komn op. Katrien komt oorspronkelijk uit Stavele in de Westhoek, vlakbij zee en pal tegen de Franse grens, maar is tegenwoordig woonachtig in Gent. *1
Ik heb ooit, via internet, een boek verkocht aan een vrouw in Stavele. Ze vertelde me dat ze, vanuit haar dakraam, een Franse kerktoren kon zien. Ook de kerkklokken kon ze horen. Dat vond ik toen erg intrigerend, omdat ze letterlijk op de grens van de Germaanse en Romaanse talen woonde (ook al spraken ze in dat stukje Frankrijk vroeger eigenlijk ook Vlaams). Stavele ligt aan de rivier de IJzer, in een gebied waar na de Eerste Wereldoorlog geen steen meer op de andere stond en de aarde nog lang bezaaid lag met schroot en munitie. Al dat spul is natuurlijk zo goed mogelijk opgeruimd maar tegenwoordig ontploffen er ook nog wel eens granaten, bijvoorbeeld als boeren aan het ploegen zijn. Omdat er daardoor nog altijd dodelijke slachtoffers vallen duurt het oorlogsleed in die streek eindeloos voort. De twintig euro voor dat boek heb ik trouwens nooit ontvangen. De Vlaamse dame had het per brief verstuurd, dus ik denk dat een medewerker van de posterijen het achterover heeft gedrukt.
De brug over de IJzer bij Stavele, omstreeks 1912.
In haar lied spoort Katrien iedereen aan om begrip op te brengen voor de quarantainemaatregelen, die in België overigens veel strenger waren dan in Nederland. Bij mij was dat begrip er aanvankelijk ook wel, maar intussen begint het me de keel uit te hangen dat ik nog steeds niet 'echt' naar buiten kan. Want afgezien van de winkels is in feite alles nog steeds gesloten. Binnenkort mag wel iets meer maar heel veel is dat welbeschouwd eigenlijk ook weer niet, ook dan geldt de onderlinge afstand van anderhalve meter immers nog steeds. De winter heeft, wat mij betreft, lang genoeg geduurd. Ik begin me eenzaam te voelen, iets wat ik, sinds Khoen overleden is, niet eerder zo heb ervaren. Daar komt nog bij dat 'COVID-19' in Noord-Nederland, en zeker in Groningen, hele lage statistieken kent, iets waar ze tot op heden in Den Haag, op advies van onderkoning Jaap van Dissel, geen rekening mee wensen te houden.
Katrien Verfaillie heeft de tekst van haar lied op de muziek van Het dorp van Wim Sonneveld gezet, dus de nostalgie naar 'hoe het vroeger was' klinkt in alles door. Als je een beetje je best doet is het West-Vlaams goed te volgen, al zitten er wel een paar zinsneden in de tekst die, voor iemand die niet uit die streek afkomstig is, problemen op kunnen leveren.*2
De meeste Nederlandse en Vlaamse dialecten kennen een veel grotere klankenverscheidenheid dan het Standaardnederlands (het vroegere ABN). Door het oprukken van het Standaardnederlands, dat sterk op de 'Hollandse' (West-Nederlandse) dialecten gebaseerd is, is die grote diversiteit aan klanken en intonaties steeds meer aan het verdwijnen. Persoonlijk beschouw ik dat als een enorm verlies maar gelukkig is de schoonheid van vroeger nog niet helemaal teloor gegaan. E pertank ol hièlega nie i Vloandern, goddank.
©Huub Drenth
*1 De Westhoek, een streek in de provincie West-Vlaanderen, en de exclave Baarle-Hertog (in Nederland) waren de enige stukken Belgisch grondgebied die niet door de Duitsers bezet waren gedurende WO I.
*2 Zie voor de tekst en vertaling: https://www.frankverhallen.nl/frank-verhallen/gedicht-gedacht.html/5142/3-4-katrien-verfaillie-kunnik-nemi-na-joen-komn/
Covid-19, ziekenhuisopnames tot op heden.