Lied over de spiegel
Zing dan! Waarover?
Zing waarover je wilt,
wat op het puntje van je tong ligt.
Maar begin.
Over de avond misschien en over de lamp
en ook over de waaier.
En als je uit de grond van je hart wilt,
zing dan over de liefde.
Tot slot over de dood
op het moment dat hij je
zijn zwarte spiegel aanreikt.
Begin maar!
Maar alsjeblieft, verwissel de dingen niet.
De avond en de lamp,
de liefde met de waaier,
en ten slotte de spiegel, en de dood.
Met de avond komt de liefde,
zoals je weet.
Ze klopt, treedt binnen, dimt het licht
en vult de hele nacht.
Bij het weggaan fluistert ze
van achter de waaier: misschien...
De dood komt tegen de ochtend,
in de spiegel legt hij duisternis.
Even is het stil,
je hoort je eigen adem
en als je dan in angst opkijkt,
zegt hij: nee!
Jaroslav Seifert
Op 15 juli 2008, vandaag precies veertien jaar geleden, gingen May Khoen en ik in het stadhuis van Groningen met elkaar een geregistreerd partnerschap aan. Deze samenlevingsvorm staat, juridisch gezien, volkomen gelijk aan een wettig huwelijk, dus welbeschouwd is het vandaag onze trouwdag.*1
Het afgebeelde schilderij heet Sadko in het Onderwater Koninkrijk en is in 1876, tijdens zijn verblijf in Parijs, vervaardigd door de Oekraïens-Russische schilder Ilja Repin (klik op de afbeelding). Hij werd hiertoe geïnspireerd door een episch Russisch gedicht dat handelt over Sadko uit Novgorod, een koopman en muzikant die naar de zeebodem afdaalt om daar een voorstelling voor de 'Onderwater Koning' te geven. Als hij aan dat verzoek heeft voldaan dient hij vervolgens met een van de vele dochters van de zeekoning te trouwen, maar wel nadat hij eerst uit het internationale scala van waternimfen de enige juiste heeft gekozen. Op het schilderij is dat de bescheiden persoon helemaal linksboven, zijnde 'de uit Rusland afkomstige'. Onder geen beding mag hij het huwelijk echter daadwerkelijk consumeren want dan kan hij nooit meer terugkeren naar zijn eigen wereld, en bijgevolg ook niet naar zijn 'aardse' vrouw en kinderen in Novgorod.
Ik zag dit metershoge kunstwerk eind januari 2017 in het Drents Museum in Assen waar op dat moment een overzichtstentoonstelling gehouden werd van de zogeheten Peredvizhniki (De Trekkers), realistische schilders die, eind negentiende eeuw, in groepsverband reizende tentoonstellingen organiseerden en die met hun nationalistische en sociaal-politieke opvattingen de Russische kunstwereld danig in beroering brachten. Ik was erg onder de indruk van Sadko en zijn nimfen, veel meer dan van Repins beroemdste werk De Wolgaslepers dat ook op de tentoonstelling te zien was, en dus keerde ik er tijdens mijn bezoek steeds naar terug. Ik denk dat dit vooral te maken had met de ongrijpbare, sprookjesachtige sfeer - de details van Sadko's avontuur kende ik op dat moment nog niet - en natuurlijk eveneens met het feit dat May Khoen nauwelijks een half jaar daarvoor was overleden, waardoor ook ik me toen in een nogal bevreemdende, enigszins op een onderwaterwereld lijkende, gemoedstoestand bevond.*2
©Huub Drenth
*1 Zie ook mijn post van 15 juli 2019 over deze gebeurtenis.
*2 Ga voor meer informatie over dit werk naar Wikipedia.