Een bezopen natie

De bus of het vliegtuig

Een paar dagen geleden maakte Vladimir Putin bekend dat hij 300.000 man gaat mobiliseren. Meteen de volgende dag ging die operatie al van start. Met name in Siberië, waar de bevolking in het algemeen arm en laagopgeleid is, werd er wederom zwaar gerekruteerd want hoe de situatie in Oekraïne daadwerkelijk is beseffen ze daar niet. Uitgezwaaid door hun familie stapten de opgeroepen reservisten in de bus om ergens in een legerplaats of kazerne een uniform, helm en geweer op te gaan halen. Of ze na terugkeer van het slagveld hun baan nog wel zouden hebben, die vraag hield hen kennelijk nog het meest bezig.

In de wat meer ontwikkelde gebieden, zoals de grote steden ten westen van de Oeral, kwam een tegenovergestelde beweging op gang: veel jonge mannen, hoogopgeleid en met toegang tot platforms als Twitter en YouTube, wisten niet hoe snel ze het land moesten verlaten; de prijzen van vliegtickets schoten omhoog en aan de grens met Finland en Georgië ontstonden kilometerslange files. Die slimme, en allesbehalve arme, gasten lieten het sneuvelen duidelijk liever aan anderen over.

Vluchtelingenstroom bij de grens met Georgië.

Het afgelopen half jaar hebben we kunnen zien hoe extreem corrupt, wreed, pervers en leugenachtig het Russische regime is. De vernietigende effecten daarvan treffen niet alleen Oekraïne maar eveneens, en in toenemende mate, de eigen bevolking. Maar ik moet eerlijk bekennen dat ik volstrekt geen medelijden heb met de Russen, ook niet met degenen die nog gaan sneuvelen. En evenmin met hun familie. Want wat hen overkomt is nou eenmaal de prijs die je als volk uiteindelijk betaalt als je kritiekloos een megalomane psychopaat van het kaliber Adolf Hitler blijft steunen.

Wat natuurlijk niet wil zeggen dat er in Rusland geen dappere lieden bestaan die de straat op durven gaan om openlijk tegen Putin te demonstreren. Zoals bekend belanden die echter al snel achter de tralies, niet alleen in Moskou en Sint-Petersburg maar ook in het verre Siberië.


©Huub Drenth

Boerjatische demonstrante in Oelan-Oede.

Sailors, bagpipes and drums

Een laatste opleving

Gisteren vond de staatsbegrafenis van koningin Elizabeth plaats. Het was een zeer intrigerende gebeurtenis, uitzonderlijk breed van opzet en eigenlijk niet meer passend in de huidige tijd. Laat staan dat het schouwspel symbool stond voor de actuele staat van het Britse rijk. Wat niet wil zeggen dat ik niet heb genoten. Het duurde al met al een uur of zes maar vrijwel elke seconde was de moeite van het kijken waard. Want wat je zag was een overweldigende hoeveel-heid pracht en praal, evenals een verbazingwekkend scala aan uniformen en hoofddeksels. De rouwstoet die na de uitvaartdienst in Westminster Abbey door de straten van Londen trok had een lengte van twee kilometer, ook de vele toeschouwers langs de route kwamen dus, na uren wachten weliswaar, ruimschoots aan hun trekken.

Het filmpje in deze post laat het overbrengen van het stoffelijk overschot van Westminster Hall naar Westminster Abbey zien, we zijn dus aanwezig bij het begin van de plechtigheid. Persoonlijk vond ik dat het meest ontroerende onderdeel van het lange draaiboek, waarschijnlijk omdat het, in tegenstelling tot de twee lijkstoeten die je later nog zag, een relatief klein en intiem karakter bezat, mede door de gedragen doedelzakmuziek en het ritme van de trommels.*1 Het deed me denken aan een prent die ik kende van de uitvaart van Willem van Oranje, een plechtigheid die zich op 3 augustus 1584 in Delft afspeelde. Het plaatste het gebeuren van gisteren in een lange historische traditie, behalve naar het heden keken we in feite dus ook naar het verleden. En, wat de schaal van het afscheid betreft, waarschijnlijk zelfs voor de allerlaatste keer.


©Huub Drenth

Delft, 3 augustus 1584.

 

*1 De melodie die gespeeld wordt hoort bij de Schotse song Chì Mi na Mórbheanna (Mist Covered Mountains Of Home).

Die Götterdämmerung

Wagner & Co.

De afgelopen week was er sprake van spectaculaire ontwikkelingen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. In een paar dagen tijd heroverde Oekraïne zo'n beetje de hele Charkiv Oblast, dit tot ieders grote verbazing, ongetwijfeld ook die van Vladimir Putin. Het Russische leger bleek niet in staat om weerstand van enige betekenis te bieden en koos vrijwel meteen het hazenpad, met achterlating van een groot aantal doden en gewonden en eveneens van veel zwaar materieel en ammunitie. 

Volgens Amerikaanse schattingen zijn er de afgelopen zes maanden tussen de zeventig- en tachtigduizend Russen gesneuveld of zwaar gewond geraakt. Dit hoge aantal slachtoffers, in combinatie met het onvermogen van het Kremlin om het tekort aan mankracht op te vangen - een algemene mobilisatie is immers vanuit politiek oogpunt niet gewenst - dwongen Putin en zijn generaals dan ook al in een vroeg stadium om tot de inzet van huurlingen over te gaan.

 

Hagen en de drie Rijndochters.

Dat huurlingenleger, voornamelijk bestaand uit Tsjetsjenen, Syriërs en leden van de beruchte Wagner Groep, lijdt echter eveneens aanzienlijke verliezen.*1 En die uitgedunde eenheden moeten uiteraard ook worden aangevuld, het liefst zo goedkoop mogelijk. De Wagner Groep heeft daarvoor een zeer creatieve oplossing bedacht: met toestemming van de Russische autoriteiten worden door hen sinds kort soldaten in gevangenissen gerekruteerd. Zware criminelen, waaronder psychopaten, moordenaars en verkrachters, wordt gratie beloofd in ruil voor zes maanden actieve deelname aan de oorlog in Oekraïne. Soort zoekt soort, daar komt het min of meer op neer.

Aan het eind van Götterdämmerung, het vierde en laatste deel van Richard Wagners operacyclus Der Ring des Nibelungen, trekken de drie Rijndochters de door machtszucht verblinde Hagen steeds verder de diepte in, net zo lang tot hij verdrinkt. Waarna uit het orkest enkel nog lieflijke tonen weerklinken...


©Huub Drenth

 

Wagner-huurlingen.

*1 De Wagner Groep is een Russische paramilitaire organisatie die diensten levert in gewapende conflicten, onder andere in Syrië en een aantal Afrikaanse landen. De privémilities lijken in werkelijkheid eenheden van het Russische Ministerie van Defensie te zijn die door het Kremlin ingezet worden in kwesties waarbij de Russische overheid zelf niet genoemd wil worden. Het bedrijf is eigendom van Jevgeni Prigozjin (hij voert het woord in het filmpje), een oligarch die nauwe banden onderhoudt met Vladimir Putin. In de jaren tachtig bracht Prigozjin zelf ook negen jaar achter de tralies door, onder meer voor roofovervallen en fraude. De militaire leider (en medeoprichter) van de groep is Dimitri Utkin, een voormalige hoge Russisch legerofficier.

Once upon a time...

 

Balmoral

Gisteren is koningin Elizabeth II overleden. Min of meer plotseling want twee dagen eerder, op dinsdag 6 september, ontving ze, op kasteel Balmoral in Schotland, nog Liz Truss die de dag ervoor door de Conservatieve Partij als opvolger van Boris Johnson gekozen was en door Elizabeth officieel tot premier benoemd werd.

Gedurende mijn hele leven was Elizabeth koningin van Engeland (plus van nog een aantal andere landen), een periode die begon toen haar vader, koning George VI, in februari 1952 overleed. Ze was toen 25. In die tijd heersten de Britten nog over een wereldrijk, een situatie waaraan tijdens haar regeer-periode gaandeweg een einde zou komen en die tegenwoordig voornamelijk nog voortleeft in allerlei theatrale ceremonies en tradities, stammend uit dat roemrijke verleden maar die geen enkele betekenis in het heden meer hebben.

Elizabeth was een zeer gelovig mens die er diep van overtuigd was dat ze door de goddelijk voorzienigheid op de Britse troon beland was. Hetgeen op zich niet zo'n rare gedachte is want bij haar geboorte zag het er nog naar uit dat haar oom Edward, en diens eventuele nazaten, voor de opvolging van koning George V zouden gaan zorgen. Het liep echter anders en zo kwam ze op jonge leeftijd plotseling in een avontuurlijk en glamoureus leven terecht, waardoor ze voortaan niet alleen ontelbare handen moest schudden maar eveneens allerlei interessante personen ontmoette, iets waar ze vaak zichtbaar van genoot. Want zelf was ze per slot van rekening, afgezien van haar kleding, nogal een kleurloze figuur, zeker in vergelijking met markante persoonlijkheden als Margareth Thatcher of Lady Di, twee vrouwen die eveneens haar levenspad kruisten.

 

Elizabeth en Vladimir Putin, Londen april 2000.

Westminster Abbey

De kroning van Elizabeth speelde zich op 2 juni 1953 af in Westminster Abbey, de pracht en praal waarmee die gebeurtenis plaatsvond gaan we ongetwijfeld opnieuw zien bij haar uitvaart over een dag of tien. Daarna breekt er een nieuw tijdperk aan en is het niet onwaarschijnlijk dat het Verenigd Koninkrijk en het Brits Gemenebest in versneld tempo verder zullen desintegreren. Want niets blijft immers zoals het is, al helemaal niet wanneer degene die als laatste de eenheid nog enigszins symboliseerde voorgoed van het toneel verdwenen is.

Op de foto hieronder is koningin Elizabeth II (1926-2022) te zien met haar moeder en grootmoeder, de koningin-gemalinnen Elizabeth (1900-2002) en Mary (1867-1953), tijdens de begrafenis van George VI in februari 1952. Drie vorstinnen die samen bijna 150 jaar geschiedenis en continuïteit van de Britse monarchie vertegenwoordigen. Nu maar afwachten hoe de inmiddels bejaarde koning Charles en zijn echtgenote Camilla de komende jaren met hun rol zullen omgaan. Dus of zij zich ook enkel door pompeuze protocollen en rituelen laten leiden of voor een meer eigentijdse invulling kiezen. Aangezien het Verenigd Koninkrijk sinds de Brexit in snel tempo, zowel in economisch als sociaal opzicht, aan het instorten is lijkt dat laatste me zeer raadzaam, anders treft hen waarschijnlijk hetzelfde lot dat een eeuw geleden de andere grote Europese vorstenhuizen beschoren was.

©Huub Drenth