Corona, Obesitas en Ferrera Erbognone

Adipositas

Inmiddels heeft het coronavirus ook de VS in z'n greep. Het epicentrum van de uitbraak is momenteel de stad New York, met inmiddels 728 doden (een derde van het totaal in de VS), en van daaruit verspreidt het virus zich in snel tempo over andere staten. Uit mededelingen van artsen blijkt dat negentig procent van de patiënten die in Nederland op de IC belanden aan 'adipositas' (zwaarlijvig-heid) lijdt, en aan daarmee gepaard gaande kwalen als hoge bloeddruk, diabetes en hart- en vaatziekten.*1 Die cijfers zullen in de VS waarschijnlijk niet anders liggen.

Het verschil is echter wel dat in de VS (extreme) zwaarlijvigheid volksziekte nummer een is en dat veel van de mensen die eraan lijden niet of nauwelijks verzekerd zijn omdat ze daarvoor een te laag inkomen hebben. Sociale zekerheid is er sowieso een vrijwel onbekend fenomeen, personen die werkloos raken kunnen daardoor vaak al snel niet meer hun rekeningen of huur betalen. Hetgeen impliceert dat het land, met bijna 330 miljoen inwoners, mogelijk met een golf van grote maatschappelijke onrust te maken krijgt, helemaal als eenmaal duidelijk wordt dat lang niet iedereen toegang tot de IC-bedden heeft (alleen al vanwege de torenhoge schulden die het oplevert). Of zelfs maar tot de reguliere medische zorg, omdat die door dit alles ook zeer hevig onder druk is komen te staan. Door het hele land bestaat dan kans op taferelen die lijken op die van Wuhan in de periode vlak na de uitbraak. En ondertussen laat Donald Trump steeds vaker weten dat hij verwacht dat de Amerikaanse burgers binnenkort gewoon weer keurig aan het werk gaan...

Quarantaine en 1,5 meter

Toen ik hoorde van de correlatie tussen zwaarlijvigheid en IC-opnames moest ik automatisch aan mijn zus denken. Zij lijdt aan morbide obesitas (een BMI hoger dan 35) en daarmee samenhangende gezondheidsklachten. Omdat ze inmiddels de zeventig gepasseerd is, is het maar zeer de vraag of ze, vanwege het dreigende tekort aan IC-bedden, in geval van nood nog op de intensive care opgenomen zal worden. Het zijn scenario's waar je maar liever niet aan wilt denken, al helemaal niet omdat het je op enig moment ook zelf zou kunnen overkomen, ook als je niet aan overgewicht lijdt of een stuk jonger bent dan zeventig. Afstand bewaren en in quarantaine gaan bieden ongetwijfeld best wel wat bescherming maar de enige oplossing voor al deze medische, psychische, sociale en economische rampspoed is uiteindelijk een goed werkend vaccin. Hoe sneller dat er komt, hoe beter.

In Lombardije, de regio die in Italië verreweg het zwaarst getroffen is, ligt een dorp waar nul procent van de duizend (in het algemeen al wat oudere) inwoners last heeft van het coronavirus. Ferrera Erbognone heet het plaatsje. De wetenschap heeft zich nu op het genetisch materiaal van de inwoners gestort in de hoop het raadsel van hun immuniteit te ontwarren. Dat kan namelijk een belangrijke bijdrage vormen in de ontwikkeling van een vaccin. Laten we hopen dat het lukt.

©Huub Drenth

Ferrera Erbognone

*1 Er begint, naar aanleiding van deze situatie, een maatschappelijke discussie te ontstaan over (het verschil tussen) ziekten die je overkomen, zoals bij May Khoen het geval was, en ziekten en kwalen die je over jezelf afroept door er, min of meer bewust, een nogal ongezonde levensstijl op na te houden. Dus over de vraag of het gelijkheidsbeginsel te allen tijde moet blijven gelden, ook als er schaarste van medische voorzieningen in het geding is.

In de toekomst zullen dit soort ethische dilemma's zich ongetwijfeld steeds vaker voor gaan doen. Ten eerste omdat medische budgetten nu eenmaal geen gelijke tred houden met wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen, en ten tweede omdat de vraag in bepaalde medische 'noodsituaties', per definitie, altijd groter zal zijn dan het aanbod, zoals bijvoorbeeld bij orgaantransplantaties het geval is. Met andere woorden: wie krijgt de lever of de nier, de alcoholist of de moeder van drie jonge kinderen?

Schilderij: Fernando Botero