Weelderige avond
Een kleine zwaluw vloog de hofstee binnen
en begon kwetterend de meester te roepen:
"Kom naar buiten, kom naar buiten, meester,
kijk naar de schapen achter het hek
daar hebben de ooien voor nieuw leven gezorgd,
er zijn lammetjes geboren
Je hele nering doet het trouwens goed
en gaat veel geld opleveren
Donkere wenkbrauwen heeft je vrouw
En is er niet het geld, dan is er nog het kaf
Donkere wenkbrauwen heeft je vrouw."
Magische bezweringen
Op 13 december 2017 brachten twintig Oekraïense koren, onder leiding van dirigente Olga Baboshina, op het Shevchenko-plein in de stad Vinnytsja gezamelijk het lied Shchedryk (Щедрик) ten gehore. Bij elkaar opgeteld ging het om zo'n duizend zangers die uit alle regionen van Oekraïne afkomstig waren. De bijzondere uitvoering vond plaats om de 140e geboortedag van Mykola Leontovich, de componist van de moderne versie van het lied, te herdenken.
Shchedryk, dat zoiets als 'overvloedige avond' betekent, is een beroemd nieuwjaarslied, een zogeheten shchedrivka, waarvan de tekst stamt uit de tijd dat Oekraïne nog niet gekerstend was en men door het zingen van magische bezweringen nog de natuurkrachten dacht te kunnen beïnvloeden. Oorspronkelijk werd het lied altijd gezongen in april omdat dan het zaai- en groeiseizoen begon en men daarom die maand als het beginpunt van een nieuwe jaarcyclus beschouwde. Na de introductie van het christendom in Oekraïne, ongeveer duizend jaar geleden, werd dat tijdstip verlegd naar half januari, dus naar hartje winter.*1 Ook toen bleef men echter nog steeds dit lied ten gehore brengen bij de viering van Nieuwjaar, ook al had de inhoud ervan eigenlijk betrekking op het aanbreken van de lente.
Een zwaluw vliegt een boerderij binnen en voorspelt de boer dat hij op een overvloedige oogst/opbrengst kan rekenen en dat hij zich dus absoluut geen zorgen hoeft te maken over de komende herfst en winter (zijnde de avond en nacht van het jaar). Bovendien heeft hij ook nog eens een vrouw met donkere wenkbrauwen, wat in die tijd als het toppunt van schoonheid gold in Oekraïne. Op alle mogelijke manieren heeft hij dus het geluk aan zijn kant.
Laten we hopen dat de voorspelling van de zwaluw het komende jaar ook van toepassing is als de Oekraïeners, gezamelijk en vol goede moed, weer verdergaan met het verdelgen van uit Rusland afkomstig onkruid en addergebroed. Dat ook die oogst zeer overvloedig moge zijn! *2
©Huub Drenth
*1 In de meeste oosters-orthodoxe kerken volgt men nog steeds de juliaanse kalender. Deze loopt momenteel 13 dagen achter op de gregoriaanse kalender. Ga voor meer informatie over het lied naar Wikipedia: Shchedryk en Youtube: Shchedryk/Щедрик
*2 Diezelfde dag (1 januari 2023), precies 1 minuut na de jaarwisseling, werd in de stad Makijivka, niet ver van Donetsk, een schoolgebouw getroffen door vier Oekraïense Himars-raketten. In dat gebouw waren vele honderden (gemobiliseerde) Russische soldaten ondergebracht en ook lag er munitie opgeslagen. De verwoesting, evenals het aantal dodelijke slachtoffers, was enorm. Voor de Oekraïense inlichtingendienst was detectie van de locatie een zeer eenvoudige zaak aangezien een groot aantal recruten op dat moment, via het Oekraïense mobiele netwerk, met het thuisfront in Rusland aan het bellen was om hun geliefden een gelukkig nieuwjaar te wensen. Ook die hoorden dus de klap.
Kleurenfoto's: Prokudin-Gorskii Collection, Library of Congress, Washington DC.
З Новим роком,Україно !