Het is inmiddels bijna een jaar geleden dat ik voor het laatst een post aan May Khoen's voorouders gewijd heb. Vooral de corona-crisis was daar debet aan. De lockdowns en de vele andere beperkende maatregelen hadden een grote impact op mijn sociale leven en daarom moest ik alle zeilen bijzetten om mentaal in balans te blijven, want geregeld kwam ik wekenlang in een soort van eenzame opsluiting terecht. Ook miste ik, door die barre omstandigheden, May Khoen op een veel intensere manier dan eerst, in elke vezel in mijn lijf voelde ik wat het betekent om een 'achterblijver' te zijn. Het lukte me niet meer om met haar verborgen verleden bezig te zijn, daarvoor was het onderwerp op de een of andere manier te 'vervreemdend' geworden. Letterlijk, want inmiddels kon ik het stratenplan van Semarang - van nota bene een eeuw geleden - wel dromen terwijl dat van mijn thuisstad Groningen tegelijkertijd steeds meer aan betekenis verloor.
Intussen gaat het weer wat beter. Ik heb contact met bloed-verwanten van Khoen in allerlei delen van de wereld en de afgelopen tijd hebben ook enkele internationaal georiënteerde wetenschappers mijn blog ontdekt. Dat geeft de burger moed en daarom begin ik thans aan de laatste etappe van dit project, waarin ik mij met name zal richten op het leven van (oma Nel) Ko Kiong Nio, het enige lid van May Khoen's voorouders dat ik persoonlijk heb gekend. HD
De nazaten van Ko Djie Soei
Bovenstaande foto kwam ik onlangs tegen in May Khoen's fotoarchief. Hij werd gemaakt omstreeks 1927 en de personen die erop te zien zijn behoren waarschijnlijk tot de familie waaruit haar grootmoeder van moederszijde, Nel Ko Kiong Nio, stamt. Als dat daadwerkelijk zo is betreft het hier dus het nageslacht van overgrootvader Ko Djie Soei die in 1922 overleden is. Oma Nel staat zelf ook op de foto, zij is de tweede staande vrouw links en op dat moment ongeveer 22. May Khoen's moeder, Betty Oey, oma Nels dochter, is eveneens aanwezig, zij is het kleine meisje uiterst rechts vooraan en zal toen ongeveer drie jaar oud zijn geweest. De vrouw tegen wie ze leunt is mogelijk haar grootmoeder Lie Hiang Nio.
Blijkbaar is er sprake van een bijeenkomst met een zeer speciaal karakter, gezien de kledij waarin de leden van het gezelschap zich gestoken hebben. Dat veel van de heren een rokkostuum dragen is een indicatie dat ze belangrijke posities in het koloniale economische bestel innemen. Hetzelfde geldt voor een aantal vrouwen in de tweede rij, hun modieuze westerse kleding vormt eveneens een aanwijzing voor de vermogende en geprivilegieerde klasse waarvan ze deel uitmaken. En vanzelfsprekend zijn de sarongs en de kabaja's van de 'Indisch' geklede dames ook allerminst van goedkope kwaliteit.
Wat meteen opvalt is dat er veel meer vrouwen op de foto staan dan mannen, de reden hiervan zou kunnen zijn dat Ko Djie Soei veel meer dochters had dan zonen. Er staan trouwens ook geen jongetjes op, alleen maar meisjes. Op de achterste rij bevinden zich in het midden twee Europeanen. Hun aanwezigheid geeft aan de foto een speciaal cachet, het onderstreept nog eens dat het hier om meer dan zomaar een familieportret gaat. Ook het Chinese kostuum, 'baju tui khim' geheten, dat de persoon rechts van hen draagt is opvallend, want dat zag je toen al niet zo vaak meer. In 1919 werden de kledingvoorschriften voor de Chinese bevolkingsgroep in Indië formeel afgeschaft, voor die tijd waren zowel de mannen als de vrouwen verplicht om in de openbare ruimte Chinese kleding te dragen, die regel werd echter al een tijd nog maar amper gehandhaafd.
Twee vrouwen
Wie de vrouwen op de eerste rij van de groepsfoto precies zijn is niet geheel duidelijk. Mogelijk zijn het de echtgenotes en een aantal van de (tien) dochters van Ko Djie Soei maar dat is uiteraard pure speculatie. De drie in het midden nemen de belangrijkste posities in en het is zeer aannemelijk dat dit met anciënniteit te maken heeft. Van Ko Djie Soei is bekend dat hij in ieder geval bij twee officiële echtgenotes kinderen had. Zijn eerste vrouw, Tjan Kawit Nio, had zeven (volwassen) kinderen, zijn andere vrouw, Lie Hiang Nio, May Khoen's overgrootmoeder, had er acht.*1 Ko Djie Soei is ook nog met een derde vrouw getrouwd geweest (officieel was zij echtgenote nummer twee); zij stierf jong en had geen kinderen, haar naam is onbekend.
De locatie van de foto betreft waarschijnlijk het woonhuis van (de familie) Ko Djie Soei. De fotograaf heeft het gezelschap plaats laten nemen onder de overkapping van de pendopo, de gaanderij aan de voorkant van het huis. Waar deze domicilie zich in Semarang (in 1927) precies bevond, in het Chinese stadsdeel of in de landelijke periferie (mogelijk Randoesari), is helaas niet bekend.
Zoals ik eerder al aangaf blijft het raden naar de namen van de vele afgebeelde personen. De peranakan-Chinese mannen op de laatste rij zijn waarschijnlijk een aantal van de zonen van Ko Djie Soei, in totaal had hij er vijf (net zoals bij de vrouwen kunnen er zich ook 'aangetrouwden' tussen bevinden). Het grote leeftijdsverschil tussen de volwassen personen is op zich niet heel erg vreemd, Ko Djie Soei's kinderen werden geboren in de periode tussen circa 1880 en 1910, waardoor er tussen de jongste en de oudste van zijn nazaten een verschil van minstens dertig jaar bestond, een aantal van zijn kleinkinderen was daardoor ouder dan zijn jongste kinderen.
In een voetnoot hieronder volgt een opsomming van de kinderen van Ko Djie Soei en zijn twee echtgenotes. En eveneens van de personen met wie ze trouwden. Ik verzoek eenieder die weet wie op de foto bij welke naam hoort contact op te nemen met ondergetekende. Zodat dit raadsel kan worden opgelost.*2
©Huub Drenth
Java, traditioneel en modern.
*1 Kinderen van Ko Djie Soei en Tjan Kawit Nio:1. Ko Ging Nio (trouwt met: Tjiook Ging Kie)
2. Ko Gien Nio (trouwt met: Tjoa Yan Kwie)
3. Ko Tiet Nio (trouwt met: Liem Ing Pie)
4. Ko Kioe Nio (trouwt met: Yap Soei/Swie Tjiong)
5. Ko Hong Ien (trouwt met: Lie Hoei/Hwie Nio)
6. Ko Hong Aan (trouwt met: Oei Tjik Nio en Kho Liem Nio)
7. Ko Hong Liang (trouwt met: Lie Melk Nio)Kinderen van Ko Djie Soei en Lie Hiang Nio:
1. Ko Mien Nio (trouwt met: Liem Tjay Ie)
2. Ko Tjioe Nio (Threes, trouwt met: Liem Eng Chee)
3. Ko Koen Nio (Tru, trouwt met: Tan Kong Kien)
4. Ko Hong Tjiang (trouwt met: Tan Kiem Biauw Nio)
5. Ko Hong Liem (trouwt met: Corrie Oey, zus van Willy Oey)**
6. Ko Kiong Nio (oma Nel, trouwt met: Willy Oey)
7. Ko Sien Nio (trouwt met: Kouw Liat Gwan)
8. Ko Corrie Nio (trouwt met: Kwik Thiam Koen)
** Ko Hong Liem veranderde tijdens het Suharto-tijdperk zijn naam in Koentjoro Hadilaksono. Zijn vrouw Corrie Oey veranderde haar naam in Karijanti Widigdo.
*2 Tot op heden wist geen van May Khoen's bloedverwanten, zowel in Indonesië als in Nederland, die vraag te beantwoorden. Hopelijk komt daar nu verandering in.
Dit was deel 15 van May Khoen's voorouders.
Zie voor deel 14: https://maykhoentan.blogspot.com/2021/02/may-khoens-voorouders-deel-14.html
Zie voor deel 16: https://maykhoentan.blogspot.com/2023/11/may-khoens-voorouders-deel-16.html