Comme les cochons

 

Les bourgeois

Le coeur bien au chaud
Les yeux dans la bière
Chez la grosse Adrienne de Montalant
Avec l'ami Jojo
Et avec l'ami Pierre
On allait boire nos vingt ans
Jojo se prenait pour Voltaire
Et Pierre pour Casanova
Et moi, moi qui étais le plus fier
Moi, moi je me prenais pour moi
Et quand vers minuit passaient les notaires
Qui sortaient de l'hôtel des 'Trois Faisans'
On leur montrait notre cul et nos bonnes manières
En leur chantant:

Les bourgeois c'est comme les cochons

Plus ça devient vieux plus ça devient bête
Les bourgeois c'est comme les cochons

Plus ça devient vieux plus ça devient ...

Jacques Brel

Het leek me maar het beste om het jaar op een vrolijke manier af te sluiten in deze blog. Want in feite was 2022 natuurlijk allesbehalve plezant. De laatste lockdown was nog niet afgelopen of de oorlog in Oekraïne begon, met alle afschuwelijke gevolgen van dien. En dat allemaal vanwege een megalomane fascistische gek in het Kremlin. De geschiedenis herhaalt zich, dat lijkt me inmiddels wel duidelijk.

Ook Jacques Brel (1929-1928) zingt daar trouwens over, al gaat het in zijn lied niet zozeer over hoogmoedswaanzin, en de uitwassen ervan, maar over het verstrijken van de tijd en hoe veel mensen uiteindelijk precies gaan lijken op de figuren tegen wie ze zich in hun jonge jaren hebben afgezet.

Zou dat ook voor mij gelden, zit ik me nu af te vragen...

©Huub Drenth

 

Félicien Rops, La Dame au cochon, 1878.

Merry Christmas!

Sleep in heavenly peace

Ik denk dat Vladimir Putin momenteel de meest gehate en bespotte persoon op onze aardkloot is. En Volodymyr Zelensky de meest bewonderde. Niet voor niets is hij dit jaar door het weekblad Time tot Person of the year uitgeroepen. Tijdens zijn bezoek aan het Amerikaanse Congres vannacht kreeg hij een staande ovatie van meer dan twee minuten! Wat de Oekraïeners de afgelopen tien maanden gepresteerd (en doorstaan) hebben is sowieso ongelooflijk. De barbaarse vernietigingsdrift van de Russen heeft hun moreel absoluut niet aangetast. Integendeel! En dat ondanks de vele doden en gewonden.

In Oekraïne zitten ze deze kerst in de kou en zonder licht. Raketten en granaten vliegen de bevolking voortdurend om de oren en een overvloed aan eten hebben ze er ook bepaald niet. In Rusland zitten ze opgescheept met Putin en zijn boeventuig, ooit komen ze er daar nog wel eens achter dat dat in feite veel erger is, want ongetwijfeld zullen de Russen, nog vele generaties lang, door een groot deel van de mensheid als paria's beschouwd worden.

Bij ons gaat het leven ondertussen gewoon door, ondanks de gruwelijke oorlog die sinds eind februari in Oost-Europa woedt. Het gaat goed met de economie, al hebben veel mensen wel last van de gestegen energieprijzen. Steeds meer gezinnen zijn daardoor op de voedselbank aangewezen. Tegelijkertijd zorgen de dalende huizenprijzen kennelijk ook voor nogal wat stress. Maar vergeleken met de situatie in Oekraïne stellen onze problemen natuurlijk niet veel voor. 's Nachts slaap ik als een roos en elke dag liggen er kerstkaarten op de mat. Ik heb zelfs al een paar cadeautjes gekregen. Uiteindelijk zijn we hier allemaal geluksvogels, denk ik. Dat geldt zelfs voor de armen en behoeftigen.

©Huub Drenth

God Jul / Merry Christmas 2022

Silent Night in Ukrainian by Sofia Yaroslav (7)

Sinéad O'Connor ~ Nothing compares 2 U

 

 

 

 

It's been seven hours and 15 days
Since you took your love away
I go out every night and sleep all day
Since you took your love away
Since you been gone, I can do whatever I want
I can see whomever I choose

I can eat my dinner in a fancy restaurant
But nothing
I said nothing can take away these blues
'Cause nothing compares
Nothing compares to you

It's been so lonely without you here
Like a bird without a song
Nothing can stop these lonely tears from falling
Tell me baby, where did I go wrong?
I could put my arms around every boy I see
But they'd only remind me of you

I went to the doctor, guess what he told me
Guess what he told me
He said, "Girl you better try to have fun,
no matter what you do"
But he's a fool

'Cause nothing compares,
nothing compares to you

All the flowers that you planted, mama
In the back yard
All died when you went away
I know that living with you baby
was sometimes hard
But I'm willing to give it another try

'Cause nothing compares
Nothing compares to you

Terug uit Zweden, 7 juli 2015.

 

Het absolute Niets

Mijn blog gaat over rouw. Of beter gezegd: hij wordt gemaakt vanuit een gemoedstoestand van rouw, veroorzaakt door het verlies van May Khoen. Ook nu nog steeds, ruim zes jaar na haar overlijden. Ik heb het dan niet over de existentiële crisis die bekend staat als liefdesverdriet - de vorm van verlies waar Sinéad O'Connor over zingt - een toestand waar iedereen in z'n jonge jaren waarschijnlijk wel eens een poos in ondergedompeld is geweest. De rouw die ik bedoel heeft te maken met absoluutheid. Met de dood. Iemand die er was, is er niet meer. Die persoon is weg en komt nooit meer terug. Want dat is onmogelijk. Het is een confrontatie met het absolute Niets. Bij liefdesverdriet is dat allemaal niet het geval, de relatie is voorbij maar degene die je verlaten heeft is nog steeds springlevend.

Soms zie je dat mensen de rouwfase die volgt op een groot relationeel verlies volledig overslaan. Zo behoeden ze zichzelf ervoor om totaal uit evenwicht te raken en door een lange periode van vertwijfeling en verdriet heen te moeten gaan. Met name bij echtscheidingen doet dat fenomeen zich voor, al neem je het ook wel waar bij kersverse weduwen en weduwnaars. Er is een vacature ontstaan en die lege plek dient zo snel mogelijk ingevuld te worden door een nieuw exemplaar (van hetgeen men kwijtgeraakt is), precies zoals dat vaak gebeurt bij een dode kanariepiet of hamster. De gevoelens die dan spelen zijn dus exact het tegenovergestelde van die waar Sinéad O'Connor met heel veel passie over zingt.

 

Of het bij dit soort 'vervangingen' om verstoorde rouwverwerking gaat is echter zeer de vraag. In het algemeen betreft het namelijk personen die van nature nogal egocentrisch en monomaan zijn ingesteld en daardoor als het ware gedwongen zijn hun leven, en vanzelfsprekend ook het liefst dat van anderen, op een zeer voorspelbare manier in te richten. Daar uit alle macht naar streven, althans. Met andere woorden: voor plotselinge, ingrijpende veranderingen is er geen ruimte in hun bestaan, al helemaal niet als die niet door henzelf in gang zijn gezet. Het is daarom zinloos om een moreel oordeel te vellen over dergelijk 'restauratief' gedrag, zelfs als iemand – ogenschijnlijk weinig empathisch - op geen enkele wijze rekening wenst te houden met de gevoelens van andere direct betrokkenen.

In 1990, het jaar dat deze video gemaakt werd, had Sinéad Marie Bernadette O'Connor al een behoorlijk gecompliceerd leven achter de rug. Ze was toen pas 23. En daarna zou haar bestaan alleen nog maar ingewikkelder worden omdat ze zich op allerlei terreinen tegen de gevestigde orde afzette, onder andere tegen die in de katholieke kerk en de muziekindustrie. Ook kreeg ze te maken met (vier) echtscheidingen en tal van psychische problematieken. In 2018 bekeerde ze zich tot de soennitische islam en nam uiteindelijk de naam Shuhada' Sadaqat aan (na eerder al, toen ze in 2017 opnieuw lid van de katholieke kerk geworden was, haar naam veranderd te hebben in Magda Davitt). Wat niet wil zeggen dat ze daarna in rustiger vaarwater terechtkwam. Afgelopen januari (2022) stortte haar wereld volledig in, nadat haar 17-jarige zoon Shane zichzelf van het leven had beroofd. De impact daarvan was zo groot dat ze zich, op eigen verzoek, in een psychiatrische kliniek liet opnemen.


©Huub Drenth

Sinéad O'Connor, 30 jaar later.

 

Bekijk ook de officiële videoclip van Nothing compares 2 U (dat oorspronkelijk een nummer van Prince is).

Kunstwerk: Nature Morte, Pieter Laurens Mol.

Sinéad O'Connor (Wikipedia), zie ook mijn post van 26 juli 2023.

 

Vasyl Stus ~ The path submerges in...

 

 

 

The path submerges in the dark of sleep.
The waters of bitter oblivion reach ever
higher. And ever closer is the edge.
I gaze into the emptiness of days and years —
and wonder: where is that borderland
that brings the severed soul back
to the primordial. To the vale of pleasures
heralded by the years of youth.
Quo vadis? The disobedient step
became itself in this unceasing walk,
and you are only following its trace.
The frail ribbon of the years grows thinner,
just like your shadow coming forth to meet you
and hypnotizing you... Your road has ultimately
ended. The darkness. The abyss. The edge.
So step beyond the verge. We cannot live
with this uncertainty. Between. By just half a step.
As if the foot was raised and paused,
and then it froze. A half-desire
cut off by semi-hesitation. Extensive borderlands
conceal themselves behind the hills of anguish —
the daring aims of space can’t see them.
Oh, what if that edge could know
that we are fractured! What does it take
for a mountain to become a mountain? What if we
could move these borderlands of time,
these borderlands of lingering
when the withered figures of desire,
these storms of passion, now reduced to ashes,
have fallen suddenly on us.

                                              Vasyl Stus

 

Vasyl Stus (1938–1985) was a poet, translator, and literary critic, widely regarded as one of the foremost authors in the Ukrainian language. He is renowned for his acutely tragic philosophical poems, complex imagery, and frequent use of rare words and self-invented neologisms. Although very few of his literary works dealt with political issues, he was repressed for his support of the Ukrainian dissident movement and for his criticism of the Soviet Union’s colonial Russianization policies that sought to eliminate the national identity of Ukrainians. Stus spent many years of his life in detention. The KGB often confiscated the manuscripts of his—mostly nonpolitical—poems and translations (including Rilke, Goethe, and Kipling), many of which were destroyed and lost to posterity.

In 1972, Stus was sentenced to five years of imprisonment and three years of exile. He served his sentence in Russia: in Mordovian forced labor camps and in a village in the Magadan oblast. In 1979, Stus returned to Kyiv, but in 1980, he was arrested again. Stus received ten years of imprisonment and five years of exile for “anti-Soviet activity” and was transported to a forced labor camp in the Perm oblast, Russia. He declared hunger strikes several times. In 1983, Stus was put into solitary confinement for a year. In September 1985, after a week in a cold, unheated punishment cell, Vasyl Stus died, under unclear circumstances (source: Poetry International).

HD

 

Vasyl Stus in Magadan.

Poem: The path submerges in the dark of sleep (fragment)
Translation from Ukranian: Bohdan Tokarsky

Film: Regen (Rain) by Joris Ivens (1929)
Music: Ezio Bosso - Rain, In Your Black Eyes

https://www.facebook.com/UkrainianInstitute.London/videos/the-path-submerges-in-the-dark-of-sleep/858117911324180/

Gerry Welsman

Mensen worden niet enkel geboren op de dag dat hun moeder hen baart… het leven dwingt hen voortdurend om zichzelf opnieuw te baren.

Gabriel García Márquez

Vrijdag 1 december 1922

Vandaag exact honderd jaar geleden werd mijn moeder geboren. Eerlijk gezegd is dat best wel een raar idee, want ze is er al bijna twintig jaar niet meer. Toen ik de afgelopen dagen naar de documentaire Liefde is aardappelen van Aliona van der Horst*1 keek moest ik geregeld aan haar denken omdat de sfeer in die documentaire, voor mijn gevoel althans, ook enigszins refereerde aan het verloop van mijn moeders leven, al zetelde in haar geval de dictator niet in Moskou maar in Rome, in het Vaticaan om precies te zijn. Maar niet alleen dat: de blik in de ogen van Aliona's verlamde moeder Zoja, aan het begin van de documentaire, leek ontzettend veel op die van mijn eigen moeder toen ze, na een hersenbloeding, in een verpleeghuis opgenomen moest worden. Die beelden bezorgden me koude rillingen, aangezien ik totaal niet op die pijnlijke confrontatie voorbereid was.

Mijn moeder heet Gerry Welsman. Met een Griekse y, zei ze altijd trots als ze haar naam moest spellen. Over haar 'officiële' voornamen, Gerritdina Josephina, was ze minder tevreden. Vooral dat 'Gerrit' zat haar dwars, veel liever had ze Gerdina geheten want dat klonk een stuk minder 'boers'. Onlangs ontdekte ik dat ze die naam ontleende aan haar overgrootmoeder Gerritdina Josephine van Cutsem (1836-1908), die Belgische voorouders had die ooit grootgrondbezitters waren, als ze dat geweten had was ze er misschien iets contenter mee geweest.

In de documentaire Liefde is aardappelen komt een prachtige foto van Aliona van der Horsts moeder en haar vijf zussen voor, allemaal in de bloei van hun leven (zie mijn post van 29 november jl.). Die foto bracht me op het spoor van de foto die bovenaan deze post staat afgebeeld. Hij stamt ergens uit het begin van de jaren veertig. De tweede persoon van links is mijn moeder, de anderen zijn haar vriendinnen en haar zus Dinie. Opvallend is dat ze vrijwel allemaal gekleed zijn in jurken met een soort bloemetjesmotief, misschien had dat met de textielschaarste vanwege de oorlog te maken. Ook mijn moeder is jong geweest, ik ben vaak geneigd om dat te vergeten, waarschijnlijk omdat ik haar nooit in die hoedanigheid heb gekend.


©Huub Drenth

 

May Khoen en mijn ouders, mei 2000.

 

*1 Aliona van der Horst: Liefde is aardappelen (2017).

 

Armageddon

 

Dood en verderf

Ik bevind me momenteel in een staat van verbijstering. Want wat er in Oekraïne gebeurt is zeer verontrustend. Vladimir Putin is bezig om op grote schaal de energievoorziening van dat land te vernietigen zodat de burgerbevolking de komende winter in de (vaak Siberische) kou komt te zitten en doodvriest. Ondertussen gaan ook de raketbeschietingen op steden en dorpen onverminderd door waardoor steeds meer mensen geen dak meer boven hun hoofd hebben. Hij hoopt daarmee niet alleen het dagelijks leven in Oekraïne gigantisch te ontwrichten maar ook nieuwe vluchtelingenstromen richting Midden- en West-Europa op gang te brengen. De legerleider die Putin voor die klus heeft ingehuurd is Sergej Surovikin, beter bekend als 'generaal Armageddon', een titel die hij verwierf door de vele oorlogsmisdaden die hij bedreef in Tsjetsjenië en Syrië. Negentig jaar na Stalins poging om de Oekraïense plattelandsbevolking dood te hongeren, tijdens de gruwelijke  tijd van de 'Holodomor', beleven ze daar dus nu de terugkeer van de Antichrist.*1

Ondertussen betalen ook Putins eigen onderdanen een steeds hogere tol voor de oorlog. In de Donbas zijn al maanden hevige gevechten gaande en daarbij zijn inmiddels vele duizenden, onlangs gemobiliseerde, Russische soldaten om het leven gekomen. Gezien het feit dat ze meestal geen militare training hebben gehad, slecht uitgerust zijn en bovendien vaak in de voorste linies worden ingezet, is dat natuurlijk niet zo verwonderlijk. Aan dat front vechten ook de eenheden van Putins criminele bondgenoten Jevgeni Prigozjin en Ramzan Kadyrov en die schieten zonder pardon iedereen overhoop die probeert te deserteren. Al die plotseling uit hun vertrouwde omgeving weggerukte amateursoldaten zijn dus in een ware nachtmerrie terechtgekomen, terwijl de strenge Oekraïense winter in feite nog moet beginnen.

Wanhopige Russische soldatenmoeders in 1994.

Het haasje

Tot nu toe heb ik altijd gedacht dat het deel van Rusland dat ten westen van de Oeral ligt in culturele zin bij Europa hoorde maar dat idee heb ik inmiddels volledig laten varen.*2 Een land waar individuele vrijheid, mensenrechten en mensenlevens er totaal niet toe doen kan naar mijn mening niet als een beschaafde Europese natie beschouwd worden. Zo'n land is blijven steken in het feodale tijdperk toen de adellijke en kerkelijke elites het nog voor het zeggen hadden en het gewone volk volslagen rechteloos was. De Renaissance en de Verlichting zijn er in volle galop aan voorbijgegaan en ook alles wat er daarna nog kwam op het vlak van politieke, filosofische en sociale ontwikkelingen in Europa.

In Oekraïne zitten ze nu dus al een tijdje zonder electriciteit. Het hele land is 's nachts in duisternis gehuld. Maar dat wil niet zeggen dat er dan helemaal niets te zien valt. In het filmpje zijn we er getuige van hoe een Oekraïense scherpschutter een aantal Russische militairen omlegt, met behulp van een infrarood richtkijker. Hij doet dat op een koelbloedige en meedogenloze manier want medelijden hebben met de tegenstander is er nou eenmaal niet bij. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden, morgen verkrachten ze immers misschien je moeder, je dochter of je vrouw. Het onschuldige haasje dat aan het eind opduikt laat hij gelukkig wel gewoon doorhuppelen.

©Huub Drenth

Oekraïne in de nacht.

*1 Over de impact van de hongersnoden op de bevolking, in zowel het verleden als het heden, verwijs ik graag naar de zeer aangrijpende documentaire Liefde is aardappelen van Aliona van der Horst uit 2017. Niet alleen in Oekraïne maar ook in Rusland hebben boerenfamilies in de jaren dertig zwaar onder het schrikbewind van Jozef Stalin geleden. Aliona's moeder Zoja is afkomstig uit zo'n Russische familie en zij en haar vijf zussen hebben in hun jeugd die terreur aan den lijve meegemaakt. HD

*2  Rusland heeft de afgelopen decennia ontzettend veel geld verdiend met de verkoop van delfstoffen als olie, gas, steenkool en goud. Maar in plaats van die inkomsten te gebruiken om de levensstandaard van de eigen bevolking op te krikken vond Vladimir Putin het belangrijker om van de kliek rondom hem miljardairs te maken en daarnaast fors in de uitbreiding van militair materieel te investeren. Dat laatste om, naar nu blijkt, de herinlijving van Oekraïne mogelijk te maken, aangezien dat land, volgens Putin, qua cultuur en taal bij Rusland hoort en daarom de bescherming van Rusland, tegen de 'koloniale agressie' van de VS, nodig heeft om als natie te kunnen voortbestaan. Het feit dat de wortels van de Russische cultuur voor een belangrijk deel in Oekraïne liggen komt vanzelfsprekend amper aan de orde in die visie.

Professor Timothy Snyder, als historicus verbonden aan Yale University, heeft dit najaar een serie zeer informatieve colleges gegeven over de ontstaansgeschiedenis van Oekraïne, onder de titel 'The Making of Modern Ukraine'. Het beginpunt ervan situeert hij in de tijd dat Kiev de verbindende schakel tussen Noord- en Zuid-Europa werd en zowel de Vikingen als vertegenwoordigers van Byzantium prominent aanwezig waren in die regio.

Liefde is aardappelen.

Catching pebbles

Saw you early this morning
With your brand new boy and your Cadillac
You're gone for something
And I know you won't be back

Van the Man

Zoals ik in eerdere posts al aangaf was May Koen nogal atypisch voor het milieu waaruit ze afkomstig was. Zo was ze bijvoorbeeld zeer geïnteresseerd in literatuur en beeldende kunst en had ze bovendien zelf ook een uitgesproken artistieke inslag. Haar muzikale belangstelling was erg breed, van klassiek en jazz tot pop en blues. Geld vond ze wel belangrijk maar het voerde geenszins de boventoon in haar leven. Ze had trouwens sowieso niets met monotheïstische religies. Al vanaf haar jeugd was Van Morrison een van haar grootste helden, eerst als lid van de rockband Them en daarna als soloartiest. Hij was dan ook met twee nummers vertegenwoordigd in de muziek die ze voor haar uitvaart gekozen had (te weten Don't look back en Someone like you).

Het nummer Slim slow slider vormt de afsluitende (achtste) song van de LP Astral weeks die in 1968 in New York opgenomen werd. Alle liedteksten van deze plaat zijn pure poëzie. Volgens Van Morrison zelf zijn ze tot stand gekomen in een soort 'stream of consciousness' en moeten ze niet al te letterlijk worden genomen. Het gaat vooral om de beelden die erdoor opgeroepen worden, dus om de spirituele lading van het geheel. Waarmee de zanger bedoelt dat hij, wat hij beschrijft, niet per se persoonlijk meegemaakt hoeft te hebben.

 

Khoen op een veerpontje over de IJssel, in 2000.

Het filmpje geeft een autorit weer op Highway 411, niet ver van het plaatsje Seymour in Tennessee. Het is gemaakt op dinsdagavond 30 november 2021 en werd onlangs op YouTube gezet, inclusief de song. Behalve voor muziek had Khoen ook een grote passie voor autorijden.*1 Ze was er zelfs min of meer aan verslaafd, waarschijnlijk omdat het haar, meer dan iets anders, een gevoel van vrijheid gaf. Toen ze uiteindelijk, vanwege problemen met haar ogen, niet meer kon rijden miste ze het zo hevig dat ze in haar dromen nog wel regelmatig achter het stuur zat en lange ritten maakte. In feite gebeurde dat dus altijd 's nachts...

Slim slow slider gaat over de confrontatie met onherroepelijkheid, lotsbestem-ming en verval. Over onmacht, wanhoop, verslaving en verwrongen gedachtegangen. Het is een song die, voor mijn gevoel, op de een of andere manier goed bij het huidige tijdsgewricht past.

©Huub Drenth

*1 May Khoen was zelf nooit in Tennessee, wel bezocht ze de VS enkele keren omdat daar een deel van haar familie woonde. In de zomer van 2006 reed ze, in haar eentje, van Las Vegas in Nevada naar Escondido in Californië. Dat was een autorit van meer dan 500 kilometer, dwars door de Mojavewoestijn.

La France inconnue

La nuit je mens
Je prends des trains à travers la plaine
La nuit je mens
Je m'en lave les mains
J'ai dans les bottes des montagnes de questions
Où subsiste encore ton écho
Où subsiste encore ton écho *1

 

Christianus Hendricus Franciscus Wessels (1904 - 1988)

De eerste Franse zinnen die ik ooit leerde ken ik nog steeds uit mijn hoofd: "Où est le fermier? Le fermier est dans le pré. Il est sous l'arbre. Il fume une pipe." Ik had er op dat moment geen enkel vermoeden van dat die pijprokende boer onder de boom wel eens een ver familielid van mij kon zijn. Laat staan dat ik op die leeftijd van het bestaan van die 'Franse bloedverwant' afwist.

Nog niet zo lang geleden ontdekte ik dat Chris Wessels, een volle neef van mijn vader, bijna een eeuw terug, vanuit Groningen naar Frankrijk was vertrokken en daar tot zijn dood had gewoond. Over zijn leven is tot op heden weinig bekend, bij mij althans, mede omdat de Franse digitale archieven zeer moeilijk toegankelijk blijken te zijn. Er bestaat een vage foto van hem waar hij op staat als boer (in de hooitijd) maar of dat ook zijn officiële beroep was ben ik niet te weten gekomen. In 1930 trouwde hij, in Annet-sur-Marne, met de 18-jarige Parisienne Lucienne Mougeot maar vervolgens kreeg hij in de jaren daarna vier kinderen bij een andere vrouw, Rachel Fontaine geheten (geboren in 1905 in Armentières). Met haar trouwde hij in 1942 in Parijs. Hij had toen overigens nog steeds niet de Franse nationaliteit want die verkreeg hij pas in 1954.

Van 1930 tot 1964 woonde hij achtereenvolgens in Annet-sur-Marne, Palaiseau en Vincennes - alle gelegen vlak bij Parijs - en na 1964, hij was toen inmiddels pensioengerechtigd, in Le Chay, een dorp in het arrondissement Saintes, niet ver van Bordeaux. In dat dorp werd hij tot burgemeester gekozen. Chris Wessels overleed in 1988, 84 jaar oud. Zijn vrouw Rachel overleed in 2006 in Médis, op de gezegende leeftijd van 101.

©Huub Drenth

 

 

Chris Wessels als boer.

 

*1 Het chanson La nuit je mens ('s Nachts lieg ik) wordt gezongen door Alain Bashung (1947-2009). Hij is ook een van de vijf tekstdichters van het lied. De intrigerende clip is in 1997 gemaakt door Jacques Audiaud, Bashungs latere vrouw Chloé Mons speelt er eveneens in mee. Alain Bashung is nog steeds een beroemdheid in Frankrijk maar tot gisteren, toen ik hem zag in een televisieprogramma, had ik eerlijk gezegd nog nooit van hem gehoord.

https://lyricstranslate.com

Mensen of monsters

Don't listen to a word I say
The screams all sound the same

And though the truth may vary
This ship will carry our bodies safe to shore

Folk from Reykjavik

Het zijn nogal verwarrende tijden. De drukkende sfeer die alom heerst lijkt waarschijnlijk een beetje op die van de jaren dertig. Dat idee heb ik althans. Een kantelpunt in de geschiedenis, zo noemen sommigen het reeds. Alles is aan het veranderen: reactionair en totalitair gedachtegoed rukt op, overal ter wereld. Ideologieën, zowel van politieke als religieuze aard, waarin persoonlijke vrijheid er volstrekt niet meer toe doet, raken steeds meer in de mode. Autocratie of democratie, om de keuze daartussen lijkt het tegenwoordig voornamelijk nog te gaan, en dat terwijl de wereld, door de klimaatcrisis, in versneld tempo naar de bliksem gaat.

Ik heb geluk gehad, dat besef is heel sterk. Als kind heb ik elke winter, wekenlang, op natuurijs geschaatst en van de seksuele revolutie heb ik daarna ook volop kunnen genieten. In mijn jonge jaren maakten de woorden van dominees, priesters en moralistische politici plaats voor de uitingen van filosofen, schrijvers, kunstenaars en popmusici waardoor het leven ineens een stuk aangenamer werd voor mensen zoals ik. Die overgang verliep vanzelfsprekend niet zonder slag of stoot maar dat proces heeft er uiteindelijk wel voor gezorgd dat de samenleving, op tal van vlakken, zeer ingrijpende veranderingen onderging. Voor May Khoen, met haar grotendeels Aziatische achtergrond, betekende die veranderde tijdgeest eveneens een bron van vrijheid en inspiratie. Ze ontwikkelde zich tot een markante en expressieve verschijning en dat was best wel bijzonder aangezien op die manier 'opvallen' binnen de Chinees-Indische cultuur nou eenmaal niet iets was dat in de opvoeding aangemoedigd werd.

Toen ik dit filmpje van de IJslandse indie folkgroep Of Monsters and Men ontdekte - gemaakt op Lowlands in 2012 - moest ik onwillekeurig terugdenken aan die tijd. Ik werd er meteen vrolijk door, ondanks alle hedendaagse ellende. De 'spirit' van toen bestaat in het vrije Westen duidelijk nog steeds en dat is best wel hoopgevend.

©Huub Drenth

May Khoen, 1981

Een bezopen natie

De bus of het vliegtuig

Een paar dagen geleden maakte Vladimir Putin bekend dat hij 300.000 man gaat mobiliseren. Meteen de volgende dag ging die operatie al van start. Met name in Siberië, waar de bevolking in het algemeen arm en laagopgeleid is, werd er wederom zwaar gerekruteerd want hoe de situatie in Oekraïne daadwerkelijk is beseffen ze daar niet. Uitgezwaaid door hun familie stapten de opgeroepen reservisten in de bus om ergens in een legerplaats of kazerne een uniform, helm en geweer op te gaan halen. Of ze na terugkeer van het slagveld hun baan nog wel zouden hebben, die vraag hield hen kennelijk nog het meest bezig.

In de wat meer ontwikkelde gebieden, zoals de grote steden ten westen van de Oeral, kwam een tegenovergestelde beweging op gang: veel jonge mannen, hoogopgeleid en met toegang tot platforms als Twitter en YouTube, wisten niet hoe snel ze het land moesten verlaten; de prijzen van vliegtickets schoten omhoog en aan de grens met Finland en Georgië ontstonden kilometerslange files. Die slimme, en allesbehalve arme, gasten lieten het sneuvelen duidelijk liever aan anderen over.

Vluchtelingenstroom bij de grens met Georgië.

Het afgelopen half jaar hebben we kunnen zien hoe extreem corrupt, wreed, pervers en leugenachtig het Russische regime is. De vernietigende effecten daarvan treffen niet alleen Oekraïne maar eveneens, en in toenemende mate, de eigen bevolking. Maar ik moet eerlijk bekennen dat ik volstrekt geen medelijden heb met de Russen, ook niet met degenen die nog gaan sneuvelen. En evenmin met hun familie. Want wat hen overkomt is nou eenmaal de prijs die je als volk uiteindelijk betaalt als je kritiekloos een megalomane psychopaat van het kaliber Adolf Hitler blijft steunen.

Wat natuurlijk niet wil zeggen dat er in Rusland geen dappere lieden bestaan die de straat op durven gaan om openlijk tegen Putin te demonstreren. Zoals bekend belanden die echter al snel achter de tralies, niet alleen in Moskou en Sint-Petersburg maar ook in het verre Siberië.


©Huub Drenth

Boerjatische demonstrante in Oelan-Oede.

Sailors, bagpipes and drums

Een laatste opleving

Gisteren vond de staatsbegrafenis van koningin Elizabeth plaats. Het was een zeer intrigerende gebeurtenis, uitzonderlijk breed van opzet en eigenlijk niet meer passend in de huidige tijd. Laat staan dat het schouwspel symbool stond voor de actuele staat van het Britse rijk. Wat niet wil zeggen dat ik niet heb genoten. Het duurde al met al een uur of zes maar vrijwel elke seconde was de moeite van het kijken waard. Want wat je zag was een overweldigende hoeveel-heid pracht en praal, evenals een verbazingwekkend scala aan uniformen en hoofddeksels. De rouwstoet die na de uitvaartdienst in Westminster Abbey door de straten van Londen trok had een lengte van twee kilometer, ook de vele toeschouwers langs de route kwamen dus, na uren wachten weliswaar, ruimschoots aan hun trekken.

Het filmpje in deze post laat het overbrengen van het stoffelijk overschot van Westminster Hall naar Westminster Abbey zien, we zijn dus aanwezig bij het begin van de plechtigheid. Persoonlijk vond ik dat het meest ontroerende onderdeel van het lange draaiboek, waarschijnlijk omdat het, in tegenstelling tot de twee lijkstoeten die je later nog zag, een relatief klein en intiem karakter bezat, mede door de gedragen doedelzakmuziek en het ritme van de trommels.*1 Het deed me denken aan een prent die ik kende van de uitvaart van Willem van Oranje, een plechtigheid die zich op 3 augustus 1584 in Delft afspeelde. Het plaatste het gebeuren van gisteren in een lange historische traditie, behalve naar het heden keken we in feite dus ook naar het verleden. En, wat de schaal van het afscheid betreft, waarschijnlijk zelfs voor de allerlaatste keer.


©Huub Drenth

Delft, 3 augustus 1584.

 

*1 De melodie die gespeeld wordt hoort bij de Schotse song Chì Mi na Mórbheanna (Mist Covered Mountains Of Home).

Die Götterdämmerung

Wagner & Co.

De afgelopen week was er sprake van spectaculaire ontwikkelingen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. In een paar dagen tijd heroverde Oekraïne zo'n beetje de hele Charkiv Oblast, dit tot ieders grote verbazing, ongetwijfeld ook die van Vladimir Putin. Het Russische leger bleek niet in staat om weerstand van enige betekenis te bieden en koos vrijwel meteen het hazenpad, met achterlating van een groot aantal doden en gewonden en eveneens van veel zwaar materieel en ammunitie. 

Volgens Amerikaanse schattingen zijn er de afgelopen zes maanden tussen de zeventig- en tachtigduizend Russen gesneuveld of zwaar gewond geraakt. Dit hoge aantal slachtoffers, in combinatie met het onvermogen van het Kremlin om het tekort aan mankracht op te vangen - een algemene mobilisatie is immers vanuit politiek oogpunt niet gewenst - dwongen Putin en zijn generaals dan ook al in een vroeg stadium om tot de inzet van huurlingen over te gaan.

 

Hagen en de drie Rijndochters.

Dat huurlingenleger, voornamelijk bestaand uit Tsjetsjenen, Syriërs en leden van de beruchte Wagner Groep, lijdt echter eveneens aanzienlijke verliezen.*1 En die uitgedunde eenheden moeten uiteraard ook worden aangevuld, het liefst zo goedkoop mogelijk. De Wagner Groep heeft daarvoor een zeer creatieve oplossing bedacht: met toestemming van de Russische autoriteiten worden door hen sinds kort soldaten in gevangenissen gerekruteerd. Zware criminelen, waaronder psychopaten, moordenaars en verkrachters, wordt gratie beloofd in ruil voor zes maanden actieve deelname aan de oorlog in Oekraïne. Soort zoekt soort, daar komt het min of meer op neer.

Aan het eind van Götterdämmerung, het vierde en laatste deel van Richard Wagners operacyclus Der Ring des Nibelungen, trekken de drie Rijndochters de door machtszucht verblinde Hagen steeds verder de diepte in, net zo lang tot hij verdrinkt. Waarna uit het orkest enkel nog lieflijke tonen weerklinken...


©Huub Drenth

 

Wagner-huurlingen.

*1 De Wagner Groep is een Russische paramilitaire organisatie die diensten levert in gewapende conflicten, onder andere in Syrië en een aantal Afrikaanse landen. De privémilities lijken in werkelijkheid eenheden van het Russische Ministerie van Defensie te zijn die door het Kremlin ingezet worden in kwesties waarbij de Russische overheid zelf niet genoemd wil worden. Het bedrijf is eigendom van Jevgeni Prigozjin (hij voert het woord in het filmpje), een oligarch die nauwe banden onderhoudt met Vladimir Putin. In de jaren tachtig bracht Prigozjin zelf ook negen jaar achter de tralies door, onder meer voor roofovervallen en fraude. De militaire leider (en medeoprichter) van de groep is Dimitri Utkin, een voormalige hoge Russisch legerofficier.